Wat is er leuker dan zelf je groente te oogsten en hier iets van te maken. En daarna natuurlijk lekker met elkaar van eten.
Na een korte introductie over de tuin. Gaan de leerlingen in groepjes groenten uit de tuin oogsten. Daarna gaan zij hier een gerecht of drankje van maken.
Geschikt voor basisschool groep 7-8 en voortgezet onderwijs klas 1-6.
Duur: 1,5 uur
Deze activiteit vindt plaats op Wijktuin de Alphense Wetering in Alphen aan den Rijn of Pluktuin Hortus Populus in Bodegraven.
De leerlingen maken kennis met hoe groenten worden geteeld op een natuurlijke wijze.
Na een korte introductie over de tuin, gaan de leerlingen in groepjes opdrachten uitvoeren. Aan de orde komen onder andere: gezonde grond en het bodemleven, wisselteelt, de kringloop; van plantenafval tot compost, welke delen van groenten eet je eigenlijk, bestuivers, lastige diertjes en hun natuurlijke vijanden.
Deze activiteit kan plaats vinden in Wijktuin de Alphense Wetering in Alphen aan den Rijn of de Hortus Populus in Bodegraven. En is geschikt voor basischool groep 4-6 en BSO
Duur: 1,25 uur
Neem contact op voor meer informatie.
Vroeger waren er geen winkels waar mensen hun boodschappen konden doen. Ze moesten zelf op zoek naar hun eten in de natuur. Ga mee op wildpluk avontuur en ontdek welke planten en bloemen eetbaar zijn.
We beginnen met een korte introductie over wildplukken. Waar moet je opletten als je opzoek gaat naar wilde planten? Welke planten kun je plukken? Waar herken je ze aan? De leerlingen gaan zelf wilde planten plukken en hier een gerechtje of drankje van maken.
Geschikt voor basisschool groep 5-8 en voorgezet onderwijs klas 1-6
Duur: 1,5 uur
Wildplukken kan in de buurt van de school, als hier een geschikte plek voor is en anders bij Wijktuin de Alphense Wetering, De Brongaard.
Neem contact op voor meer informatie.
Minder vlees eten is goed voor onze gezondheid en het milieu. Maar wat doe je dan op je brood? We gaan zelf lekker broodbeleg maken.
We gaan eerst in op wat de redenen kunnen zijn van mensen/kinderen om minder of geen vlees te willen eten. Wat zou je dan kunnen gaan eten? Hebben ze zelf weleens een broodbeleg gemaakt?
Daarna gaan de leerlingen in groepjes een broodbeleg maken.
Natuurlijk gaan we ook proeven wat er is gemaakt en misschien hebben ze zelf wel ideeën wat ze nog meer zouden kunnen maken.
Deze les vindt plaats op school en is geschikt voor de basisschool groep 5-8 en VO klas 1 – 6.
Duur: 1,5 uur
Neem contact op voor meer informatie.
Leerlingen leren waar boter van wordt gemaakt en maken kennis met kruiden en eetbare bloemen. Geschikt voor basisschool groep 4-6 en BSO.
We gaan eerste boter maken van slagroom, dat is een aardig klusje en duurt best wel eventjes.
Als de boter klaar is gaan de kinderen uitzoeken welke kruiden en eetbare bloemen zij in de boter willen hebben. We gaan uitgebreid ruiken, voelen en proeven van de kruiden en bloemen. De fijn gesneden kruiden en bloemen gaan in de boter.
Daarna moet natuurlijk worden geproefd.
Deze les kan zowel in de klas als op de tuin* worden gegeven.
Duur: 1 uur
* Wijktuin de Alphense Wetering in Alphen aan den Rijn of Pluktuin Hortus Populus in Bodegraven
Neem contact op voor meer informatie.
Oost Indische kers is een veelzijdige plant. Vaak zet je hem in de tuin als vangplant voor luizen. Zitten er geen luizen op dan kun je het blad gebruiken in de sla of er een pesto van maken. De bloemen zijn zeer decoratief en lekker in een salade. Maar je kunt er ook een kruidenboter mee opvrolijken. De bloemen hebben een vrij pittige smaak.
Als de bloemen zijn uitgebloeid worden er zaden gevormd, van deze zaden kun je kappertjes maken. Deze kappertjes kun je als smaakmaker aan sausjes, pesto of salades toevoegen.
Wat heb je nodig:
1 flinke kop verse zaden van de Oost Indische kers, pluk ze het liefst zelf van de plant
1 eetlepel grof zeezout
10 peperkorrels
1 theelepel dillezaad of een dille bloemscherm
2 laurierblaadjes
Goede witte wijnazijn
Een schone jampot (uitgekookt met soda)
Bereiding:
Meng de zaden met het zeezout en laat het een nacht staan.
Spoel het zout van de zaden.
Doe de zaden samen met de peperkorrels, dille en laurier in de jampot.
Giet de azijn in de pot tot de zaden helemaal onder staan.
Is je pot nog niet helemaal vol, je kunt telkens nieuwe zaden toevoegen tot je pot vol is.
Laat dit een paar maanden staan op een koele, donkere plek.
Variatie: voeg knoflook of andere kruiden naar smaak toe.
In plaats van de zaden van de Oost Indische kers kun je ook de bloemknoppen van de paardenbloem of madeliefjes gebruiken.
Een project over voedsel wat goed is voor de aarde en goed voor jezelf met groente in de hoofdrol.
Meer dan de helft van de kinderen haalt de richtlijnen van het Voedingscentrum voor de dagelijkse groenteconsumptie niet. Met het project maken de leerlingen door zelf te ervaren op een praktische manier kennis met voedsel dat goed is voor jezelf en goed is voor de aarde. De leerlingen krijgen handvatten om nu en later zelf keuzes te maken op het gebied van gezondheid en duurzaamheid.
De leerlingen maken door doe opdrachten kennis met diverse onderwerpen: dagelijkse groente consumptie, seizoensgroenten, groenten van ver, duurzame teelt en de kringloop van ons voedsel. Er wordt aansluitend een lunch bereid op basis van groenten.
Geschikt voor basisschool groep 6 en 7.
Duur: 2,5 uur
De voorbereidende les en afsluitende les worden door de eigen leerkracht verzorgd.
Deze les kan worden uitgebreid met ontdek de moestuin.
Heb je interesse in deze gastles? Neem dan contact op.
Fruit eet je het liefst vers, maar als je oogst te groot is, is het ook fijn om wat te bewaren voor een later tijdstip. Er zijn verschillende manier voor bewaren van fruit. Denk bijvoorbeeld aan drogen, invriezen, wecken of conserveren door middel van suiker. Jam maken van fruit werd vroeger heel veel gedaan. Ik merk dat tegenwoordig mensen jam mijden omdat er toch wel veel suiker aan wordt toegevoegd. Suiker zorgt er ook voor dat de pectine uit de vruchten binding geeft aan de jam. Bij gebruik van minder of geen suiker zal er dus ook een minder bindende werking zijn. Het gehalte aan pectine in fruit is verschillend. Pectine arm fruit zal minder goed binden dan pectine rijk fruit. Je kunt dan het beste pectine arm fruit combineren met fruit dat rijk is aan pectine.
Pectine rijk zijn appel, citroen, grapefruit, kruisbes, rode aalbes, sinaasappel en zwarte bes.
Matig pectine rijk zijn bosbes, braam, pruim en vlierbes.
Pectine arm zijn aardbei, framboos, kers, rabarber en rozenbottel.
Onderstaand recepten voor gewone jam, halva jam en jam zonder toegevoegd suiker.
Basisrecept jam
Hierbij wordt uitgegaan van 1 kg fruit waaraan 1 kg (gelei)suiker wordt toegevoegd. Bij pectine arm fruit kan nog pectine en citroensap/-zuur worden toegevoegd voor een betere binding.
Jam met minder suiker (halvajam)
Aan 1 kg fruit wordt dan 300 gram suiker toegevoegd samen met een zakje Marmello of ander geleer-/bindmiddel. Marmello is verkrijgbaar bij natuurvoedingswinkels en de drogist.
Geleisuiker speciaal werkt ook goed en is erg makkelijk in gebruik. Naast suiker is er pectine en citroenzuur aan toegevoegd voor een goede binding. Je hebt dan aan 500 gram geleisuiker speciaal voldoende voor 1250 gram fruit. Halvajam is wel beperkt houdbaar en moet na openen in de koelkast worden bewaard.
Jam zonder toegevoegd suiker (Fruitbeleg)
Jam gemaakt zonder suiker, mag geen jam heten en wordt in de winkel fruitbeleg genoemd.
Voeg aan 1 kg fruit 200 ml appeldiksap of ander vruchtensap of 200 gram (gemalen) rozijnen toe en een snufje zout* . Gebruik als bindmiddel een zakje Marmello of ander geleer-/bindmiddel. Dit fruitbeleg moet je in de koelkast bewaren.
Bereidingswijze
Maak het fruit schoon. Voeg de suiker en/of bindmiddel toe. Breng het geheel aan de kook, kook het 1 minuut door. Vul de schone potten met de jam, sluit ze stevig af. Zet de potten 5 min. op hun kop, zodat de lucht eruit gaat.
Probeer ook eens zoete bloemen en kruiden of specerijen toe te voegen, bijvoorbeeld paardenbloemen, vlierbloesem, rozemarijn, kaneel, steranijs, etc.
*zout versterkt de zoetkracht van de suikers uit het fruit.
6 personen
Nodig:
250 gram aardbeien
250 gram rabarber
4 schermen vlierbloesem
event. 3 eetl. rietsuiker of perendiksap
100 gram havermout
50 gram boter
30 gram rietsuiker
40 gram walnoten, gehakt
snufje zout
Materialen: ovenschaal
Bereiding:
Verwarm de oven voor op 220˚C.
Ontkroon de aardbeien. Was de rabarber en snijd in stukjes.
Meng de aardbeien, rabarber, vlierbloesembloemetjes en suiker door elkaar.
Doe deze in een schaal.
Maak een kruimeldeeg van de havermout, in stukjes gesneden koude boter, rietsuiker en walnoten.
Verdeel het deeg over het fruit.
Bak de crumble in de oven in 20-30 minuten bruin.
Lekker met ijs of hangop.
Tip: vervang de rabarber en aardbeien door ander fruit, bijvoorbeeld: kruisbessen, rode bessen, bramen, appel, peer of een mix van fruit.
Wetenschappelijke naam: Malva
Andere malvasoorten:
Malva sylvestris: Groot Kaasjeskruid
Malva neglecta: Kleine Kaasjeskruid
Malva moschata: Muskuskaasjeskruid
Althaea officinalis: Heemst
Kaasjeskruid helpt de verkrampte, verbitterde mens zachter te worden en te ontspannen, zodat alles weer kan gaan stromen.
Wat zie je?
Een kruid met recht opgroeiende stengels. De bladeren hebben 3-7 lobben en de bladrand is getand. De stelen en de bladeren zijn zacht behaard. De bloemen zitten in de bladoksel met grote groepen bij elkaar. De bloemkleur kan variëren van wit-roze tot paarslila met donkere lengtestrepen.
Bijzonderheden
Kaasjeskruid dankt zijn naam aan de vorm van de zaaddoosjes, die op kleine Edammer kaasjes lijken.
Het is een uitbundige bloeier, die bijna de hele zomer bloeit en meerdere keren per dag nieuwe bloemen geeft. De plant is lastig te verplaatsen door de witte vlezige penwortel, die diep in de grond zit. Kaasjeskruid is rijk aan slijmstoffen dit kun je proeven door op een bloemetje te zuigen.
Oogsten
April-juli: blad
Juni-november: bloemen
Mei-augustus: bloemenknoppen en vruchten
September: voorjaar: wortel
Gebruik in de keuken
Blad: fijngesneden in salade, als je ze kookt wordt het blad slijmerig.
Bloemen: decoratie van zoete desserts en salade, aromatische dranken, in de bloemenboter of -kaas, thee.
Bloemknoppen en vruchten: op azijn of olie samen met mosterdzaad, dille of alleen met zout.
Wortels: hebben een bindende werking en kunnen in de soep.
Vruchten: vers, jam, gelei, sap.
Inhoudsstoffen
Vooral slijmstoffen, etherische olie, looistoffen, Calcium, Kalium, Silicium, Vitamine A, B en C.
Medicinaal (als thee, tinctuur, olie of zalf):
Ontkrampend, slijmafvoerend, ontstekingsremmend bij bronchitis en longontsteking.
Bij verkoudheid, hoest, keelontsteking.
Ontstekingsremmend, slijmvlies herstellend bij ontsteking van het darmslijmvlies, eierstokken en baarmoeder.
Bij droog eczeem en psoriasis.
Verzachtend bij nierbekkenontsteking, nierstenen en reuma.
Bronnen: Kruiden signatuur en eigenschappen – Yvonne Maessen, Het grote wildplukboek – Edwin Florès, Eetbare wilde planten – Steffen Guido Fleischhauer e.a.
